Ticari mi? Binek mi?

   Bugün size Fiat'ın küçük ticari aracı Fiorino'dan bahsedeceğim. Fiorino 2007 yılından beri ülkemizde
satılmakta. Ayrıca Bursa'da üretilip Dünya'ya da Bursa'dan ihraç edilmektedir. Çok başarılı bir araç olan Fiorino aynı zamanda Citroen Nemo ve Peugeot Bipper adı altında da satılmakta. Bu araçtan bahsetmemin sebebi ise ticari araç olarak geçmeleri sebebiyle (ki artık binek modelleri de mevcut) vergi avantajları olması, ucuzluğu, ekonomikliği ve Türk ailesinin genel beklentisi olan geniş iç hacim isteğini rahatlıkla karşılaması sebebiyle binek otomobil olarak da çok kullanılması. Ayrıca butik işletmesi olanlar için hem işe hemde aileye yönelik kullanabilecekleri bir taşıt olması. Tabi avantajları yanında birçok da dezeventajı mevcut. Neyse hemen teste geçelim ve detayları konuşalım. Test aracımız Fiat Fiorino 1.3 Multijet Active Manuel. Araç Fiorinonun dizel motorlu ve baz donanım* seviyesindeki bir model.




   Tasarım özellikle ilk piyasaya çıktığı yıllarda birçok otomobilden bile daha albeniliydi. Yıllar sonra bile hala modern gözüküyor. Beğenmeyen sayısı oldukça az. Fiat tarafından verilen ''Ticaretin yakışıklısı'' sloganını sonuna kadar hak ediyor. Araç genel olarak köşeli ve kutu gibi (ticari olması sebebiyle) tasarlanmassına rağmen köşelerin yuvarlatılmış olması araca şirin bir görünüm katıyor. İç tasarımda ise şık ve binek otomobilleri hatırlatıyor. Daha önce Fiat marka bir araç kullananlara kesinlikle tanıdık gelecek.

   Performans dediğimizde araç ticari bir araçtan beklenmeyecek şeyler yapıyor. Öncelikle aracın 1.3 Multijet motoru Fiorino'da 75 beygir ve 95 beygir olarak 2 versiyonda satılıyor fakat bizim aracımız 1.3 75 beygirlik versiyon. Ancak performansı bir ticari araç için gayet iyi diyebilirim. Motordaki 190 Nm tork, 1220 kg ağırlığındaki araçta hiç zorlanmıyor. Hatta özellikle şehir içinde 2. ve 3. viteslerde gayet atik davranıyor diyebiliriz. Keşke 1. vitestede de bu atiklği sergilese ve kalkışlar rahat olsa. Alt devirlerde (1700 devir altı) motor cansız. Fabrika bu araç için 0-100 km hızlanma verisi vermemiş ancak kendi ölçümlerimle 14.5sn ile 15 sn arasında bir değer oynuyor diyebiliriz. Kıtaların kayma hızında ilerliyor fakat eminim kimse bu arabayı hızlanmak için almayacaktır. Bu aracın motoru hızdan çok her şartta bir şekilde ilerlemeyi sağlıyor. Araç adeta keçi gibi. Yol tutuşa geldiğimizde öncelikle yine yüksek bir beklentide olmamamız lazım. Ancak araç Fiat Punto ile aynı altyapıyı kullandığı için yol tutuş özellikleri Punto gibi düşünebiliriz. Tabi bu aracın yerden hayli yüksek olduğunu unutmadan hareket etmek lazım :D. Ancak piyasadaki birçok ticari araç gibi makaslı süspansiyon yerine otomobiller gibi yaylı süspansiyon kullandığından yol tutuşu için ne bir binek ne de bir ticari diyebiliriz. Yerden yüksekliği sebebiyle birçok yerde insanı korkutuyor ve yan rüzgarlardan* çok etkileniyor. Bu sebeple bu araç için ESP* kesinlikle şart diyebiliriz. Direksiyonu otomobillere kıyasla hissis ve tepkileri yavaş bu sebeple virajlarda ayrı dikkat istiyor. Ancak kullanım sırasındaki serliği fena değil. Hani 100 km/s civarındaki hızlara kadar gayet yeterli. 600 kg civarında yükleri rahatlıkla taşıyabilecek kapasitede.

   Konfor da bu araçta otomobillere yakın diyebiliriz. Özellikle geniş hacmin verdiği his ayrıca altyapının Punto'dan gelmesi sebebiyle araç sınıfının en konforlusu. Kıyaslamak gerekirse Punto' ya yakın bir konfor var. Sadece daha sert koltuklar ve süspansiyon ayarlarındaki ufak oynamalar sebebiyle biraz daha sert hissettiriyor. Özellikle arka arkaya gelen tümseklerde çok zıplatıyor. Oturma pozisyonu ise biraz garip. Sandalyede oturuyormuşum gibi hissettim tüm yol boyunca. Yalıtım ne yazık ki düşük seviyede. Motor yalıtımı zayıf 2000 devir sonrası motor adeta içerde çalışıyor. Çok fazla rüzgar sesi alıyor özellikle köprü ve viyadüklerde. Yol sesi ise bu  ikisine göre görece olarak daha az geliyor. Diz mesafesi ise beklendiği gibi çok fazla değil ancak yeterli bir düzeyde. Ortalama bir sedan araç kadar. Baş mesafesi ise adeta sonsuz :D

   Kullanım kolaylığında yine otomobillere yakınlık söz konusu. Ufak boyutları şehiriçinde kolaylık sağlıyor. Görüş açıları yeterli. (çift parça bagaj kapağı olması halinde arka görüş sıkıntılı ama). Direksiyon park manevraları için fazla sert. Araçta yeterli sayıda saklama alanı mevcut. Ayarlanabilir sürücü koltuğu kol dayanağı ince düşünülmüş bir detay. Uzun yollarda önemi daha fazla anlaşılacaktır. Debriyaj sert fakat kavramasını anlamak kolay. Ses sistemi, klima ve yol bilgisayarının kullanımı rahat. Özellikle daha önce Fiat modellerinden birini kullanlar çabuk adapte olacaktır. Bu aracı ticarette kullanacaklar için; yükleme eşiği alçakta olduğu için yükleme yapmak kolay. Bagaj hacimi koltuklu olarak 356 lt koltuksuz olarak ise 2500 lt olarak verilmiş. 356 lt ile sedan otomobilerden bile az olan bagaj hacmi ''eeee hani bu ticariydi'' dedirtiyor. Ancak güvenlik teli ekletilerek yüklemenin tavan kadar yapılabilmesi ve bu sayede ek bagaj hacmi sağlanabilir. Koltuklar rahat katlanıyor. Ön koltuk sırtlığının yatması ayrı bir güzellik ticari kullanıcılar için

   Güvenlik bu aracın zayıf noktası. Araç Euroncap testinde 3 yıldız aldı. Ticari araçların genellikle bu teste katılmaya bile tenezzül etmemeleri ( 2012 yılında bazı ticari araçlar bu teste katılmaya başladı) aslında Fiorino'nun sınıfında güvenli olduğunu söyleme imkanı tanıyor. Ancak binek olarak kullanmak istediğimizde araç 2000'li yılların öncesindeki binek otomobilleri andırıyor. Tabi yıldızın en üst donanım için gereçli olduğunu unutmamak lazım. Eğer test aracı gibi alt donanım seviyesinedeyseniz sürücü hava yastığı dışında başka bir önlem yok bu da 3 yıldızdan en az birinin kaydığı anlamına geliyor. Frenler zayıf yüksek hızlarda güven vermiyor. Fren pedalı çok hissiz. Bu araçta ESP kesinlikle şart ancak bütün donanım seviyelerinde +1.000 TL ödenerek alınabiliyor. Kesinlikle hayati öneme sahip.

 

Video'da ESP'nin ne kadar önemli olduğunu izleyebilirsiniz. Kırmızı Fiorino'da ESP bulunmakta. Tamamen aynı araç olan siyah Cirtoen Nemo'da ise ESP bulunmamaktadır. Nemo'nun başına gelenler ESP'si olmayan bir Fiorino'nunda başına gelecektir.

   Donanım olarak başlangıç seviyesinde klima dışında herhangi lüks sayılabilecek birşey yok. Ön sis farları bile opsiyonel. Genel olarak ticari genleri sebebiyle donanım boş ancak bir sürü opsiyon seçeneği var. Blu&Me özellikli ses sistemi opsiyonu sayesinde Bluethoot ile otomobile cep telefonunuzu bağlayabilir ve Usb girişini kullanarak sevdiğiniz müzikleri dinleyebilirsiniz.

   Kalite bu aracın bir başka zayıf noktası. Her taraf sert plastik ve işçilik kusuru ile dolu. Ticari araçlarda genelde kalite aranmadığı için malzemede çok cimri davranmışlar. Aracın birçok yerinden tıkıtı sesi geliyordu. ( Test aracı 18.000 km deydi. ) Döşemeler ise Fiat Punto kalitesindeydi. Bazı parçalar Fiat'ın otomobillerinde kullanılan parçalar olduğu için durumu az da olsa kurtarıyordu. ( Tabi genel olarak Fiat otomobillerinde de malzeme kalitesi vasat düzeyde. ) Ses sistemi 2 hoparlörlü ve kalitesi çok zayıf. Belki üst donanımlarda biraz daha kaliteli ses gelebilir.

   Eğlence faktörü diye bir olay yok. Daha önceki araçlarda sürüş kötü olsada donanım sayesinde sürüş çok sıkıcı geçmiyor demiştim ancak bu araçta yolculuk sıkıcı geçiyor. Daha çok bir yerden bir yere gitmek veya eşya taşımak amaç. Başka bir özelliği ve eğlencesi yok. Tek güzelliği şehiriçi hızlardaki atak tavrı. Ancak bu hüzünlü bir tebessüm yaratmaktan öteye gidemiyor.

Fiorino'nun Trekking versiyonu. Hafif arazi şartlarında kolaylıkla hareket eden araç standart Fiorino'ya göre daha eğlenceli bir araç

   Sorunsuzluk yine bir başka zayıf nokta. Aracın kronik sorunları amortisör takozlarının
bir müddet sonra ses çıkarmaya başlaması,(değişim için takozun tanesine 150TL isteniyor) stepneler için yeterli güvenlik önlemi olmayışı( Bir Fiorino kullanıcısının yorumu ''Bütün fiorinoların stepneleri 10 sn içerisinde bir yankeski yardımıyla çalınabiliyor.'') ve iç mekan kalitesizlikleri sebebiyle özellikle torpido kapağının düşme yapması ( kapatılınca aralık kalması). Aracın garantisi 3 yıl/150.000 km ancak bu süreyi ek ücret ile uzatmanızı kesinlikle tavsiye ederim. Özellikle düşük plastik kalitesi nedeniyle iç aksam pek dayanıklı değil.

   Maliyete geldiğimizde aracın pek tercih edilmeyen benzinli versiyonu 28.400 TL den başlıyor. Dizel versiyonlar ise 30.200 TL den başlıyor. Test aracımda 30.200 TL'lik versiyon. Ancak unutmatan belirteyim bu paraya aldığınız araç deyim yerindeyse çıplak olarak geliyor size. Donanım çok zayıf özellikle güvenlik donanımları. Yüksek donanımlı Emotion versiyonu ise 38.000 TL'den başlıyor. Ticari araç için özellikle bu küçük boyutları sebebiyle fiyatlar biraz uçuk. Eskiden daha ucuz fiyatlara satılan Fiorino özellikle ''0'' araç alınacağı zaman binekler yerine tercih edilebiliyordu ancak bu fiyatlarla bu artık pek mantıklı değil. Tabi eğer geniş bir aileye sahipseniz ve geniş iç hacim ihtiyacınız hala MPV* modellerinden ucuz. Fiyatının üst sınıf olan Transit Connect ile Kangoo'ya yaklaşması soru işaretleri doğuruyor. Servis ücretlerinde ise Fiat markasının avantajlarını kullanıyor. Bilidiği gibi Fiat servis ve parça ucuzluğu ile meşhur. Yakıt tüketimi fabrika verisi olarak ortalama 4,3 lt. Şehir içinde ise ortalama 5,2 lt. Benim hesaplamalarıma göre hafif trafik ve sert kullanım ile 6,3 ltyi buldum. Düzgün kullanımla fabrika verisine yaklaşmak mümkün. Araç kesinlikle çok tutumlu ki bu onun en büyük avantajı. Ancak unutulmaması gereken bir maliyette her yıl mecburi olan muayene masrafları. Ticari araç olarak geçtiği için Fiorino senede bir kez muayneye girmek zorunda. Bu da ticari olmasınden kaynaklana bir dezavantaj. Vergisi genel kanının aksine otomobillerle aynı. Htta ticari olması sebeiyle vergisi 3 yıl sonra değil 6 yıl sonra ucuzluyor.

Fiorino'nun Van versiyonu. Fiorino Cargo

Fiorino'nun Combimix versiyonu

   Bu arabayı kimler alır? Daha çok şirketlerin tercih edeceği bir araba Fiorino Combi. Aynı şekilde orta ölçekteki şirket sahipleri ve esnaflar hem iş hem de aile arabası olarak kullanabilirler. Sadece aile otomobili olarak da düşünülebilir. Dacia Logan, Renault Symbol gibi sedan araçlara alternatif bir araç olabilir. Ancak belirtmeliyim ki bu araç kesinlikle bir Renault Scenic vb. MPV sınıfı araçların rakibi değil. Bu araçlar yerine ticari tercih edilecekse Doblo venzeri üst sınıf ticarilere bakılmalı.

   Ben alır mıyım? Ben oldum olası bu küçük ticarilere soğuk bakıyorum. Kesinlikle bütçeyi zorlar ve binek otomobilleri aratmayan Renault Kangoo veya Peugeot Partner Tepee/Citroen Berlingo ikilisinden birini tercih ederim. Ancak illaki küçük sınıftan seçmem gerekirse veya bütçem üst sınıf ticari araçlara yetmez ise Fiorino'nun mantıklı olduğunu düşünüyorum. Ayrıca Combi değil Van modellerinden tercih yapmam gerekirse fiyat daha ucuz olacağınden üst sınıf ticarilerle fiyat farkı artacaktır bu sebeple eğer hacmi yeterliyse Fiorino en mantıklı seçenek olur.

Son olarak en baştaki soruya cevap vermek gerekirse Fiorino sabah işe giderken ticari, akşam eve dönerken binek bir araç :D. Kısaca siz ne isterseniz o. O an hangisine ihtiyacınız varsa onun yerine geçebilir çünkü her ikisinden de yeterli tatları barındırıyor.

   Baz Donanım: En alt seviye donanımdır. Araçta sadece standart olarak bulunan özellikler mevcuttur. Bu sebeple de modelin en ucuz versiyonudur.

   Yan Rüzgar: Otomobilin yan cephesinden aldığı rüzgardır. Rüzgar çarpma şiddetine bağlı olarak aracı şerit dışına bile itebilir. Özellikle köprü ve viyadük gibi rüzgara açık kısımlarda daha net fark edilir. Aracın yan cephesi ne kadar büyükse yan rüzgarlar o akdar teklike yaratır ve sürücüyü zorlar.

ESP:Açılımı Electronic Stability Program (Elektronik Denge Programı). Sistem temel olarak virajlarda otomobilin dengesini sağlamaya yönelik müdahaleler yapar. Otomobilde bulunan sensörler aracıyla aracın kaydığı fark edildiğinde sistem devreye girer ve gerekli tekerleğe fren yaptırarak dengeyi yeniden sağlar. En büyük faydası viraj içlerindeki ani yön değişimlerinde ve ıslak zeminde göstermektedir. Mercedes tarafından CL600 modelinde opsiyon olarak sunulmuştur. Günümüzde ABS kadar önemli bir güvenlik sistemi olarak kabul görmektedir ancak hala birçok araçta opsiyon olarak bulunmaktadır.